Vraag: Sinds een paar jaar heb ik geregeld enkele duiven met kale borsten. De duiven zijn verder vrij van luizen. Ik heb al verscheidene bestrijdingsmiddelen gebruikt, onder andere druppels in de nek en andere luismiddelen zoals prioderm voor humaan gebruik. Dit alles zonder blijvend resultaat. Is de oorzaak vedermijt? Zijn er nieuwe of andere bestrijdingsmiddelen in de handel en welke zijn dat? Graag Uw reactie en alvast bedankt.
Wij onderscheiden 3 soorten “naaktborsten” bij duiven wel te verstaan. Twee vormen zijn totaal onschuldig en vragen geen behandeling, de derde vorm (in Uw geval?) echter wel.
Vooreerst komen er bij de postduif zogenaamde “frullen” of “splitborsten” voor. Dit is een erfelijke (aangeboren) afwijking waarbij deze duiven verticaal op het midden van de borst pluimpjes hebben die naar links en naar rechts staan. Deze veertjes liggen niet mooi tegen elkaar aangestreken. Ze kunnen soms ook een werveltje vormen. Deze pluimpjes breken daardoor ook gemakkelijker af. Gezien het in de stam doorfokt, worden dergelijke duiven bij veel liefhebbers uitgeselecteerd. Op de vliegprestaties heeft dit geen effect. Ooit had mijn grootvader zo een nationale asduif. Die duif noemde niet voor niets “de plastron”, Belgisch voor das!
De tweede onschuldige vorm van kale borsten zien we vooral bij jongen en jaarlingen. Boven de krop breken een tiental pluimpjes af en ontstaat een kale vlek. Na de rui is alles echter terug normaal zonder enige behandeling. Dit fenomeen komt door het eten of drinken uit te hoge voederbakken of drinkpotten. De grijze plastieken drinkpotten hebben als ze nieuw zijn behoorlijk scherpe randen aan de drinkopeningen. Wanneer de duiven dan met een volle krop daar over gaan hangen om te drinken, raken de veertjes beschadigd! Plastieken drinkpotten zijn het goedkoopst, maar niet slechter dan andere. Vuile drinkpotten deugen niet. Stenen- of geëmailleerde potten hebben wel het voordeel het drinken iets langer koel te houden. Zelf gebruik ik de plastieken potten, maar ik heb wel met een soldeerbout de randen eerst glad gemaakt.
De derde vorm van kale borsten (en vermoedelijk zit U daar op te wachten), is aantasting van de veer follikels op de borst door schurftmijten. (Cnemidocoptes Laevis om het kind maar een ondoenlijke naam te geven). Deze parasieten zijn inderdaad veel moeilijker te bestrijden dan de veel meer voorkomende vederluizen tussen de baarden van de slagpennen of de stuitluizen die werkelijk op de duif zitten en dus veel gemakkelijker in contact komen met het insecticide die we gebruiken. De schurftmijten zitten veel beter beschermd in de kleine zakjes (follikels) waaruit ieder pluimpje komt. In zeer erge gevallen (die we slechts zeer zelden zien) kunnen deze follikels zelfs sterk vergroot zijn en als behoorlijke knobbels aanvoelen. Dit komt doordat die schurftmijten een poeder achtige massa vormen in de follikels. Die massa hoopt zich op en geeft bovendien aan de mijten ook nog een extra bescherming. Pluimpjes uit dergelijke beschadigde follikels zijn brozer en breken sneller af op de plaats waar ze uit de huid komen. Misschien niet toevallig in combinatie met de wrijving die ontstaat met de borst aan de drinkbak. Bovendien veroorzaakt dit jeuk, en kunnen de duiven bij het maken van hun toilet de veertjes als het ware afpikken.
Om de schurftmijt efficiënt te bestrijden is het dus belangrijk dat het insecticide innig contact heeft met de mijten. Dit kan enkel bekomen worden wanneer het product dus door kan dringen tot in de follikels. Meteen een verklaring waarom bijvoorbeeld sprays niet goed helpen. Het meest probate middel was vroeger Parasita van de firma Bogena. De oude samenstelling bevatte namelijk in een lage concentratie lindaan die was opgelost in een alcoholische verbinding. Alcohol dringt goed en diep door tot in de poriën en follikels en nam het sterke insecticide met zich mee. De huidige Parasita bevat een avermectine-derivaat en werkt trager en iets minder efficiënt. Nieuw is in dit specifieke geval dus niet altijd beter. Het komt er dus vooral op aan, het insecticide indien mogelijk op te lossen in een weinig alcohol en goed op de plek in te wrijven. Binnen de week zie je dan al de eerste nieuwe stoppels verschijnen. Zo nodig de behandeling na een paar weken nog eens herhalen.
De “gewone” luizen kan men eventueel wel bestrijden met sprays, druppels of dompelvloeistof. Let tijdens het vliegseizoen echter wel op. Een grondige luizenbehandeling met insecticiden kan kennelijk de conditie even ondermijnen, zodat de duiven het daarop volgende weekend slechter komen! Anderzijds veroorzaken luizen onrust bij de duiven, en dit is ook niet goed. Zo kunnen duiven door de jeuk zitten trappelen. Als je ’s morgens op het hok komt, ligt de mest dan niet mooi op een hoopje in hun vakjes. Allemaal goede tips voor de alerte melker, die al vermoedens krijgt zonder ook maar een duif in de hand te nemen! Kan je bij het inspecteren van de duiven in de hand toch geen luizen vinden, denk dan ook aan het bestaan van bijvoorbeeld de rode vogelmijt die slechts tijdelijk (’s nachts) op de duif gaat zitten en overdag zich voor het licht verstopt in spleten en kieren. In dit geval is het goed het hok even met de vlam uit te branden en de spleten van de broedbakken in te strijken met bijvoorbeeld U3.
Vraag: Ik heb een vraag over fondduiven. Ik ben in het bezit van goede duiven, die prijzen winnen op St. Vincent tot Barcelona. Maar soms, midden of net voor het vliegseizoen zijn de duiven rul in de hals, ook de duiven die vroege prijzen gespeeld hebben. Wat kan hiervan de oorzaak zijn? Bij voorbaat mijn hartelijke dank.
Gezien U op dergelijke vluchten speelde, bent U vermoedelijk reeds langer lid, en moet U even een artikel van mij nalezen dat verscheen begin van het vliegseizoen : “over duiven en cola-flesjes”. Mocht U het niet meer kunnen terugvinden, geef een seintje en ik mail het even door.
Uw probleem is geen specifiek fondprobleem, maar een gebrek aan conditie. Duiven met vorm zitten niet rul in de hals. Geef in ieder geval ook voldoende oliehoudende zaden (snoepzaadmengeling) en laat de duiven geregeld baden.
In het voorjaar zien we dit verschijnsel het meest. Dan zijn er nog grote schommelingen in temperatuur op het hok.